De Navajo weefkunst vertaald in de geschiedenis van de Navajo’s

Een Navajo kleed wordt geweven op een traditioneel weefraam, circa 1920 - 1930

De Navajo weefkunst is internationaal vermaard. De Navajo’s zijn een van de oorspronkelijke volken uit het zuidwesten van het gebied van de tegenwoordige Verenigde Staten. Er wonen tegenwoordig circa 300.000 Navajo’s in de staten Utah, New-Mexico en Arizona. Zoals de meeste indiaanse volken hebben de Navajo’s zwaar geleden onder de kolonisatie van blanken. Opvallend is dat de geschiedenis van de Navajo’s zijn weerslag heeft gehad op de ontwikkeling van hun weefkunst.

Internationaal vermaard

De klassieke Navajo-weefsels worden beschouwd tot het beste wat er internationaal wordt gemaakt. De weefsels zijn dan ook zowel in de Verenigde Staten als daarbuiten zeer gezocht. Oorspronkelijk weefde men vooral om kledingstukken te maken. Tegenwoordig maken dekens, kleden en serapes (een deken-achtige sjaal die over één schouder wordt gedragen) de hoofdmoot uit. Het meeste wordt tegenwoordig voor de handel geweven, maar nog steeds op het traditionele weefraam.

Navajo-vrouw met kinderen

Navajo-vrouw met kinderen.

Geschiedenis en ontwikkeling verweven

Algemeen wordt aangenomen dat de Navajo’s in de periode 1300 – 1650 het weven hebben geleerd van de Pueblo’s, een buurvolk in dezelfde streek. Waarschijnlijk hadden de Spaanse kolonisten de Pueblo’s toen al beïnvloed in hun weefpatronen. Terwijl de Pueblo’s zich altijd hebben beperkt tot weefsels met horizontale strepen, ontwikkelde de patronen van de Navajo’s zich echter door de eeuwen heen onder allerlei invloeden verder.

Andere Spaanse invloeden waren de vervanging van katoen met wol en het gebruik van indigo als kleurstof. Navajo’s maakten destijds een tuniek-achtig kledingstuk, hemden voor mannen, gordels, haarbanden en serape-achtige dekens om als kledingstuk te dragen.

Navajo deken met terras- en getrapte patronen, circa 1870-1880 - Navajo weefkunst - Handwerkwereld

Navajo deken met terras- en getrapte patronen, circa 1870-1880 – Brooklyn Museum.

Meer dan een eeuw hebben Navajo’s en Pueblo’s dezelfde techniek gebruikt, maar vanaf het eind van de 18de eeuw ging de Navajo weefkunst haar eigen weg. Zo ontdekten de Navajo’s dat je andere patronen dan horizontale strepen kon maken door de inslag niet over de hele breedte door te halen, maar dat je door op ieder gewenst punt te stoppen andere patronen kon maken. Deze ‘pauzes’ creëerden de schuine strepen die je op weefsels uit die tijd kunt zien.

Rond 1800 gebruikte men deze techniek om terrasvormige en andere eenvoudige patronen te weven. Ook neigden de Navajo’s tot een sterker kleurgebruik dan de Pueblo’s. Het weefsel van de Navajo’s was zo dicht dat de stof bijna waterdicht werd. Deze kwaliteit maakte toen al dat het Navajo weefwerk zeer populair was onder andere oorspronkelijke stammen. In de 19de eeuw werd de Navajo weefkunst dan ook al in heel andere gebieden gevonden dan hun eigen habitat.

Klein formaat Navajo  - Navajo weefkunst - Handwerkwereld

Klein formaat Navajo serape.

Amerikaanse invloed

Toen na de Amerikaans-Mexicaanse Oorlog de Navajo’s zich opeens binnen de Verenigde Staten bevonden brak er een grootschalige oorlog uit tussen de Navajo’s en de blanken. De Navajo’s verloren deze oorlog en werden afvoerd naar een gebied in het oosten van New-Mexico en daar vijf jaar gevangen gehouden. Als vergoeding voor de verloren gegane gebieden ontvingen de Navajo’s hun levensbehoefte in spaarzame mate van de staat. Daaronder bevond zich ook een grote zending Spaanse dekens en kleding.

De noodzaak om te weven werd in deze tijd (rond 1860-1870) minder. De aanwezigheid van voldoende textiel, gecombineerd met de invloed van de Spaanse patronen, zorgde voor een ingrijpende verandering in de Navajo weefkunst. Men ziet een ontwikkeling van de strepen en terrasvormige patronen van de Klassieke Periode naar de driehoek- en diamantvormige patronen in de zogenaamde Overgangsperiode.

In 1868 mochten de Navajo’s terugkeren naar hun oorspronkelijke woongebieden, op voorwaarde van non-agressie. In de periode tot het einde van die eeuw werden de Navajo’s steeds meer een onderdeel van de Amerikaanse economie. Ze kregen nog steeds een jaarlijkse vergoeding in natura en de behoefte om te weven nam af. De wolproductie vond voornamelijk zijn weg naar elders in de VS. Er vestigde zich handelaren in de reservaten die voor de Navajo’s een contact vormden met de rest van de VS.

Hedendaags Navajo-kleed - Handwerkwereld

Hedendaags Navajo-kleed.

Contact met de rest van de wereld

In 1882 bereikte het treinspoor New-Mexico en legden voor de Navajo’s een veel groter handelsgebied open, waarbij de handelaren als tussenpersonen optraden. Zij beïnvloeden de Navajo-wevers om meer vloerkleden te weven en zachtere kleuren te gebruiken. Dit zou bij de niet-indiaanse kopers meer in de smaak zou vallen.

De Navajo-weefkunst heeft zich ook in de 20ste eeuw verder ontwikkeld met nieuwe patronen en ander kleurgebruik. Indiaanse kunst is tegenwoordig populair in de VS en de Navajo weefkunst bloeit als nooit tevoren.

Techniek van de Navajo weefkunst

De Navajo’s gebruikten traditioneel een wolsoort met een lange vezel die vroeger met natuurlijke kleurstoffen werd gekleurd. Toen na 1880 de spoorweg hun gebied bereikte kwamen ook aniline-kleurstoffen tot hun beschikking.

De Navajo’s gebruiken een staand, houten weefraam zonder bewegende delen en zitten op de grond voor het raam, waarbij de geweven stof aan de onderkant wordt opgerold. De techniek valt goed te vergelijken met kelim-weven, maar de ketting bestaat uit één lange draad, zodat er dus geen franje aan een weefstuk ontstaat. Een gemiddelde wever besteedt iets van twee maanden tot vele jaren om een tapijt te weven, afhankelijk van de grootte natuurlijk.

Het hele proces van wol tot weven.

Mytholgie

Het weven speelde zo een belangrijke rol in het leven van de Navajo’s, dat er rond het ontstaan van deze vaardigheid een mythologisch verhaal bestond. Volgens deze legende leerde de mythologische ‘Spinnevrouw’ de Navajo’s om een weefraam te bouwen van materialen zoals hemel, aarde, zonnestralen, rotskristal en weerlicht, en hoe daarop te weven.

De weefpatronen en de weefsels hebben verder geen symbolische betekenis en de kleden worden bijvoorbeeld ook niet als gebedskleden gebruikt.

Navajo wevers aan het werk, Hubbell Trading Post, 1972

Navajo wevers aan het werk, Hubbell Trading Post, 1972.

 

Aantal keren gelezen: 45760.

Deel dit artikel
FacebooktwitterredditpinterestlinkedintumblrmailFacebooktwitterredditpinterestlinkedintumblrmailby feather

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.